Ομιλία του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Τίμη Ευθυμίου στη δημοσιογραφική διάσκεψη με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας Νερού στις 22 Μαρτίου, 2004
Σας καλωσορίζω στη Δημοσιογραφική αυτή Διάσκεψη που διοργανώθηκε με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας Νερού, που φέτος την γιορτάζουμε για πρώτη φορά με τα φράγματα μας να υπερχειλούν. Εύχομαι αυτό να επαναληφθεί και το Μάρτιο του 2005.
΄Οπως είναι γνωστό, η Παγκόσμια Μέρα Νερού γιορτάζεται στις 22 Μαρτίου κάθε χρόνου. Καθιερώθηκε το 1993 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Βασικός στόχος της καθιέρωσης της Μέρας αυτής είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την ορθή χρήση του πολύτιμου αυτού φυσικού αγαθού και την ανάγκη για λήψη των απαραίτητων μέτρων για την προστασία και την αειφόρο αξιοποίηση των υδάτινων πόρων.
Κάθε χρόνο επιλέγεται ένα ειδικό θέμα για την Παγκόσμια Μέρα Νερού. Πέρσι το θέμα της Παγκόσμιας Μέρας Νερού ήταν «Νερό για το Μέλλον», ένα σημαντικό θέμα, δεδομένης και της συνεχώς αυξανόμενης ανησυχίας για τις επόμενες γενεές λόγω της εκτεταμένης έλλειψης, της ελλιπούς προστασίας, της αλόγιστης χρήσης και της σπατάλης του νερού που παρατηρείται σε πολλά μέρη του πλανήτη μας.
Το φετινό θέμα είναι «Νερό και Καταστροφές». Το θέμα αυτό είναι επίκαιρο και στοχεύει:
(α) να ενημερώσει για τις καταστροφές που προκαλούνται από το νερό ή την έλλειψή του,
(β) να επιτύχει τη δέσμευση των Κυβερνήσεων για περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων και μείωση των αδυναμιών αντιμετώπισης τέτοιων καταστροφών και
(γ) να ενθαρρύνει την ανάπτυξη των απαραίτητων γνώσεων για βελτίωση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, πρόγνωσης και προπαρασκευής για αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών.
Οι καταστροφές αυτές περιλαμβάνουν τις πλημμύρες, την ξηρασία, τις χαλαζοθύελλες, τους τυφώνες, τις μεγάλες θαλασσοταραχές, τις κατολισθήσεις, τις καταρρεύσεις, τις χιονοθύελλες, τις χιονοστιβάδες κτλ.
Ο τόπος μας υποφέρει πολύ περισσότερο από την ξηρασία και λιγότερο από τις άλλες καταστροφές που προκαλούνται από το νερό, επειδή βρισκόμαστε σε ημίξηρη περιοχή της γης. Γι΄ αυτό και η λαϊκή σοφία για να εκφράσει το πρόβλημα της λειψυδρίας και την αναγκαιότητα του νερού, δημιούργησε την παροιμία «στην αστοσιά φελά τζαί το χαλάζι» για να τονίσει ότι σε περιόδους ανομβρίας, παρ΄ όλες τις καταστροφές που προκαλεί η χαλαζοθύελλα, αυτή είναι ωφέλιμη.
Η Σημερινή Υδατική Κατάσταση
Η φετινή είναι η τρίτη κατά συνέχεια χρονιά με ικανοποιητική βροχόπτωση, πράγμα που είχε πολύ ευεργετικά αποτελέσματα στην υδατική κατάσταση. Η φετινή υδρολογική χρονιά άρχισε με ένα σημαντικό απόθεμα στα φράγματα της τάξης των 163 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Η φετινή βροχόπτωση της περιόδου Οκτωβρίου 2003 – Φεβρουαρίου 2004 έχει στο σύνολο της ξεπεράσει κατά πολύ την κανονική και ανέρχεται στα 519 χιλιοστά που ισοδυναμεί με ποσοστό 138% της κανονικής.
Από την αρχή του Υδρολογικού ΄Ετους μέχρι σήμερα είχαμε εισροή στα φράγματα 130 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Οι ποσότητες που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα στα φράγματα είναι 270 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή το 98,7% της χωρητικότητας τους. Πέρσι την ίδια μέρα υπήρχαν 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΕΚΜ), δηλαδή το 73% της χωρητικότητας τους.
Η φετινή ψηλή βροχόπτωση είχε σαν αποτέλεσμα την υπερχείλιση όλων σχεδόν των φραγμάτων. ΄Ετσι ξεπεράστηκαν όλα τα ρεκόρ και η σημερινή συνολική αποθηκευμένη ποσότητα είναι η μεγαλύτερη που είχαμε ποτέ.
Με όσα ανέφερα, φαίνεται καθαρά πόσο απαραίτητα είναι τα φράγματα και πόσο ορθή είναι η πολιτική κατασκευής τους. Τα φράγματα χρειάζονται για την αποθήκευση περισσευμάτων νερού στις καλοχρονιές για αντιμετώπιση ανομβριών.
Η κατάσταση των Υδροφορέων
Υπήρξε αισθητή βελτίωση στους ποτάμιους και άλλους υδροφορείς που εμπλουτίζονται άμεσα από τη ροή των ποταμών. Οι υπόλοιποι υδροφορείς χρειάζονται πολλά χρόνια καλής βροχόπτωσης αλλά και ταυτόχρονης δραστικής μείωσης της άντλησης για να ανακάμψουν. Θα καταβληθεί προσπάθεια εμπλουτισμού υδροφορέων με τη μεταφορά νερού των υπερχειλίσεων με υφιστάμενους αγωγούς, εκεί όπου είναι δυνατό.
Μέτρα Εξοικονόμησης Νερού
Με κανένα τρόπο δε δικαιολογείται η χαλάρωση από το κοινό των μέτρων εξοικονόμησης του νερού. Το καθαρό γλυκό νερό δεν είναι αγαθό σε αφθονία στον Πλανήτη μας. Ιδιαίτερα στην Κύπρο, με το ημίξηρο κλίμα, το νερό είναι πολύτιμο και λιγοστό. Οι ανομβρίες που συχνά μαστίζουν τον τόπο μας θα συνεχιστούν και στο μέλλον. Δε δικαιολογείται να επαναπαυόμαστε επειδή υπερχείλισαν τα φράγματα.
Γι΄ αυτό και το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων παρέχει κίνητρα για την εξοικονόμηση και σωστή χρήση του νερού, όπως την επιδότηση για την ανόρυξη γεωτρήσεων με σκοπό την αξιοποίηση υποβαθμισμένης ποιότητας υπόγειου νερού για την άρδευση κήπων και τη σύνδεση για χρήση στα αποχωρητήρια εξοικονομώντας ανάλογη ποσότητα καλής ποιότητας νερού. Επιδοτείται επίσης και η εγκατάσταση μονάδων ανακύκλωσης των ημιακάθαρτων νερών από κατοικίες και ιδρύματα για άρδευση κήπων, με ανάλογη εξοικονόμηση.
Προστασία του Νερού από τη Ρύπανση
Είναι γεγονός ότι οι υδάτινοι πόροι υφίστανται πολλές πιέσεις και αρνητικές επιδράσεις από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η αλόγιστη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, η βιομηχανική δραστηριότητα και η απόρριψη στο περιβάλλον μεγάλων ποσοτήτων αποβλήτων είναι μερικοί από τους παράγοντες με αρνητική επίδραση στους υδάτινους πόρους.
΄Εχει θεσπιστεί και εφαρμόζεται ήδη ειδική νομοθεσία για την προστασία των υδάτινων πόρων από τη ρύπανση, καθώς και νέα νομοθεσία «Περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων» με την οποία επιτυγχάνεται η εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία που προνοεί για τη θέσπιση πλαισίου δράσης για την υδατική πολιτική και στοχεύει στην επίτευξη καλής ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης των νερών.
Η Υδατική Πολιτική
Η Υδατική Πολιτική βασίζεται στο ακόλουθο τρίπτυχο:
α) Την αξιοποίηση των υπόλοιπων υδάτινων πόρων, περιλαμβανομένων και των μη συμβατικών.
β) Την πρόσθετη εξοικονόμηση νερού με την εντατικοποίηση της εφαρμογής των αρχών της Διαχείρισης της Ζήτησης και την καλλιέργεια Υδατικής Συνείδησης μεταξύ όλων των χρηστών/καταναλωτών.
γ) Την Ορθολογική Διαχείριση του Υδάτινου Πλούτου και την εισαγωγή διορθωτικών Θεσμικών και Νομοθετικών μέτρων με στόχο την επίτευξη καλής ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης όλων των υδατικών συστημάτων.
΄Εργα υπό Κατασκευή και Προγραμματιζόμενα
Επειδή οι ανάγκες μας σε νερό συνεχώς αυξάνονται, θα συνεχιστεί η πολιτική των φραγμάτων και άλλων έργων, ως ακολούθως:
•΄Οσον αφορά τα φράγματα αυτή τη στιγμή κατασκευάζεται το φράγμα Κανναβιούς, χωρητικότητας 18,00 ΕΚΜ. Σύντομα αρχίζει η κατασκευή του φράγματος Ακακίου-Μαλούντας, χωρητικότητας 2,00 ΕΚΜ, ενώ προγραμματίζονται να κατασκευαστούν τα Φράγματα Μυλουρίου (0,20 ΕΚΜ) στο Παλαιχώρι, Κανναβιών (0,28 ΕΚΜ) και Σολέας (3,50 ΕΚΜ).
•Στο τομέα των Διυλιστήριων Νερού ολοκληρώθηκε η κατασκευή του Διυλιστηρίου Νερού Ασπρόκρεμμου, το οποίο θα τροφοδοτεί με πόσιμο νερό την ευρύτερη περιοχή της πόλης Πάφου και την τουριστική περιοχή. Προγραμματίζεται επίσης η κατασκευή του Διυλιστηρίου Νερού Κανναβιούς με σκοπό την παροχή πόσιμου νερού στην ορεινή περιοχή Πάφου.
•Προγραμματίζονται να προωθηθούν και άλλα υδατικά έργα, όπως η άρδευση των Κοιλάδων Διαρίζου και ΄Εζουσας, η κατασκευή Κεντρικών Αποχετευτικών Συστημάτων σε 43 Δήμου και Κοινότητες και η αξιοποίηση ανακυκλωμένου νερού για άρδευση.
Ενιαίος Φορέας Υδάτων
Το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος προωθεί την ΄Ιδρυση Ενιαίου Φορέα Υδάτων. Για το σκοπό αυτό αποσύρθηκε από τη Βουλή (το Σεπτέμβριο του 2003), με σκοπό να τροποποιηθεί, το νομοσχέδιο «Ο Περί Ενιαίου Φορέα Υδάτων Νόμος του 2001». Η τροποποίηση αυτή γίνεται από τη Νομική Υπηρεσία, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που προέκυψαν από την πρόσφατη ψήφιση του «Περί Προστασίας και Διαχείρισης των Υδάτων Νόμου».
Καλλιέργεια Υδατικής Συνείδησης στα Σχολεία
Τα Υπουργεία Γεωργίας, Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος και Παιδείας & Πολιτισμού, άρχισαν μια στενή συνεργασία για την καλλιέργεια υδατικής συνείδησης στα σχολεία.
Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων διέθεσε για το σκοπό αυτό τα ακόλουθα ποσά:
α) Ποσό £6.000 για την αγορά και διάθεση σε όλα τα Δημοτικά Σχολεία της Ελεύθερης Κύπρου του Εκπαιδευτικού Πακέτου «΄Ενα Κουτί Γεμάτο Νερό».
β) Ποσό £30.000 με το οποίο έχουν βραβευθεί πάνω από 1000 μαθητές από τα 200 μεγαλύτερα Δημοτικά Σχολεία στους Διαγωνισμούς Ζωγραφικής και Εκθέσεων Ιδεών με θέμα την εξοικονόμηση πόσιμου νερού. Τα περισσότερα από τα βραβευθέντα αυτά έργα εκτίθενται στο χώρο έξω από την αίθουσα αυτή, όπως τα είδαμε.
Με ιδιαίτερη χαρά σας πληροφορώ ότι θα δώσω επιπρόσθετο βραβείο από £50 για κάθε ένα από τους μαθητές που βρίσκονται μαζί μας γι΄ αυτό το σκοπό σήμερα (10 βραβεία για το διαγωνισμό Ζωγραφικής και 10 βραβεία για το διαγωνισμό Εκθέσεων Ιδεών). Τα έργα των μαθητών αυτών έχουν επιλεγεί ως τα καλύτερα από τα βραβευθέντα. Από τα έργα αυτά θα χρησιμοποιηθούν μερικά από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων για την έκδοση ημερολογίου τοίχου, για το 2005.