| To 2010 καταρτίστηκε το Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη παγκύπριου δικτύου Πράσινων Σημείων (ΠΣ), στο πλαίσιο εφαρμογής των βασικών αρχών της Οδηγίας Πλαίσιο 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα και της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων. Η δημιουργία του δικτύου έχει στόχο την ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών για τη βελτίωση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των στερεών οικιακών αποβλήτων, μέσω της χρήσης μεθόδων οι οποίες είναι περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμες, καθώς και τη σημαντική συμβολή στην αύξηση του ποσοστού εκτροπής αποβλήτων από την υγειονομική ταφή. Το εν λόγω Στρατηγικό Σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή ενός δικτύου από 67 σταθερά ΠΣ, τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες του συνόλου του πληθυσμού της Κύπρου. |
 | | |
| Μέχρι το 2017 κατασκευάστηκαν συνολικά 23 σταθερά ΠΣ, τα οποία αποτελούν και το υφιστάμενο δίκτυο ΠΣ της Κύπρου που εξυπηρετεί πέραν των 350 Κοινοτήτων και συγκεκριμένα αυτά είναι τα εξής: |
| | |
| - 8 στην επαρχία Λευκωσίας (Εργάτες, Κοκκινοτριμιθιά, Περιστερώνα, Αστρομερίτης, Ληνού, Αλάμπρα, Στρόβολος, Μαλούντα),
- 4 στην επαρχία Λεμεσού (Κολόσσι, Παρεκκλησιά, Αυδήμου, Φασούλα),
- 6 στην επαρχία Λάρνακας (Αναφωτία (Απλάντα), Αραδίππου, Δρομολαξιά, Πυργά, Κοφίνου, Αθηένου) και
- 5 στην επαρχία Πάφου (Πέγεια, Πόλη Χρυσοχούς, Αγία Βαρβάρα, Κολώνη, Πάφος (Μούτταλος) |
| | |
| Επίσης, το δίκτυο σταθερών ΠΣ συμπληρώνεται από 4 Κινητά ΠΣ, ένα για κάθε επαρχία (οι επαρχίες Λάρνακας και Αμμοχώστου λογίζονται σαν μία επαρχία), τα οποία συλλέγουν απόβλητα που συγκεντρώνονται σε Σημεία Συλλογής (ΣΣ) σε κοινότητες, οι οποίες δεν εξυπηρετούνται από σταθερό ΠΣ. Τα απόβλητα που συγκεντρώνονται στα ΣΣ είτε μεταφέρονται στα ΠΣ για προσωρινή αποθήκευση είτε σε αδειοδοτημένες μονάδες για περαιτέρω διαχείριση και τελική διάθεση. |
| | |
| Τα ΠΣ είναι οργανωμένοι χώροι στους οποίους οι πολίτες μπορούν να εναποθέτουν δωρεάν ειδικά ρεύματα αποβλήτων οικιακής προέλευσης όπως: |
| ○ Υλικά καθαρισμού
○ Χρώματα
○ Θερμόμετρα
○ Φάρμακα
○ Λαμπτήρες
○ Μπαταρίες
○ Πλαστικά δοχεία
○ Μεταλλικά αντικείμενα (scrap, καλοριφέρ κ.λπ.)
○ Παιχνίδια
○ Έπιπλα
○ Στρώματα
○ Υλικά συσκευασίας (χαρτόνια)
○ Κλαδεύματα (πράσινα)
○ Χαρτί
○ Γυαλί
○ Πλαστικό
○ Αλουμίνιο
○ Υφάσματα (ρούχα κ.λπ.)
○ Χαλιά
○ Υλικά Do It Yourself (DIY): όχι αδρανή γενικά, αλλά πιθανά επαναχρησιμοποιήσιμα πλακάκια, είδη υγιεινής κ.λπ.
○ Ξύλο
○ Άλλα υλικά για ταφή
○ Αδρανή
○ Απόβλητα Ηλεκτρικού Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)
○ Μηχανέλαια |
| | |
| Τα ΠΣ είναι χώροι που προάγουν ένα κοινωνικό προφίλ όπου η κατανάλωση των φυσικών πόρων ελαχιστοποιείται, η περιβαλλοντική επιβάρυνση μειώνεται και αποτρέπεται ο χαρακτηρισμός ανακυκλώσιμων υλικών/αντικειμένων ως απόβλητα, μέσω της προώθησης της πρόληψης, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης. |
| | |
| Παρόλο που αρχικά κατά το στάδιο του σχεδιασμού του Στρατηγικού Σχεδίου και της κατασκευής των πρώτων ΠΣ υπήρξαν αντιδράσεις τόσο από τις Τοπικές Αρχές εντός των διοικητικών ορίων των οποίων είχε οριοθετηθεί η κατασκευή των ΠΣ όσο και συγκεκριμένων οργανωμένων συνόλων, λόγω κυρίως άγνοιας για το τι ακριβώς είναι τα ΠΣ και πως αυτά θα λειτουργούσαν, σήμερα μετά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας των ΠΣ χωρίς σημαντικά προβλήματα, το κοινό τα έχει αγκαλιάσει και έχει αντιληφθεί τη χρησιμότητα τους. Επίσης, έχει αυξηθεί σημαντικά και η αποδοχή τους από τις Τοπικές Αρχές, οι οποίες πλέον αποζητούν τη δημιουργία ΠΣ εντός των διοικητικών τους ορίων για εξυπηρέτηση των κατοίκων τους. |
| | |
| Λόγω του τερματισμού της λειτουργίας των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) και ιδιαίτερα των ΧΑΔΑ Κοτσιάτη και Βατί στις επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού, αντίστοιχα, αλλά και του γεγονότος ότι κατασκευάστηκαν επί του παρόντος μόνο 23 ΠΣ ανά το παγκύπριο από τα 67 ΠΣ, το υφιστάμενο δίκτυο ΠΣ δέχεται μεγάλες πιέσεις λόγω των μεγάλων ποσοτήτων αποβλήτων που καταλήγουν σε αυτά και αδυνατεί να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες της χώρας. |
| | |
| Η αδυναμία αυτή του δικτύου των υφιστάμενων ΠΣ φαίνεται να λειτουργεί ως καταλύτης στην επιδείνωση του φαινομένου της παράνομης ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων στην ύπαιθρο και σε ανοικτά οικόπεδα, φαινόμενο το οποίο έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις μετά τον τερματισμό της λειτουργίας των πιο πάνω ΧΑΔΑ. Πέραν των σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων που επιφέρει στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία, η ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων, προκαλεί και δημόσια όχληση καθώς και αυξημένους υγειονομικούς κινδύνους. Οι δε προσπάθειες των Τοπικών Αρχών για καθαρισμό και αποκατάσταση των σημείων όπου παρατηρούνται φαινόμενα ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων φαίνεται ότι δεν επαρκούν, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνουν σημαντικά τους προϋπολογισμούς τους. |
| | |
| Ως εκ τούτου, η πύκνωση του υφιστάμενου δικτύου των ΠΣ αλλά και η ενίσχυση του με κινητό/σταθερό εξοπλισμό κρίνεται αναγκαία και αναμένεται ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στην επίλυση των πιο πάνω λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το δίκτυο των ΠΣ αλλά και στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την παράνομη ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων. |
| | |
| Η υλοποίηση του Έργου με τίτλο «Βελτίωση και Επέκταση του Εθνικού Δικτύου Πράσινων Σημείων και Δημιουργία Σημείων Συλλογής και Γωνιών Ανακύκλωσης» που χρηματοδοτείται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) με συνολικό προϋπολογισμό ίσο με €10.000.000, θα πραγματοποιηθεί μέσω των πιο κάτω ενεργειών/δράσεων: |
| | |
| 1. | Υπό-Έργο 1 – Α΄ Φάση επέκτασης του δικτύου των ΠΣ: Κατασκευή νέων ΠΣ για τα οποία υπάρχει εγκεκριμένη ΜΕΕΠ από την αρμόδια Περιβαλλοντική Αρχή, ήτοι το Τμήμα Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα προωθείται η κατασκευή τριών νέων σταθερών ΠΣ στις κοινότητες Αυγόρου, Τρούλλων και Επταγώνειας. Επίσης, θα επεκταθεί το υφιστάμενο ΠΣ στην κοινότητα Αλάμπρας, με σκοπό να αυξηθεί η αποθηκευτική του δυνατότητα, έτσι ώστε να συγκεντρώνονται σε αυτό οι αυξημένες ποσότητες πράσινων και ογκωδών αποβλήτων από τις Τοπικές Αρχές και τους επαγγελματίες της επαρχίας Λευκωσίας, αποφορτίζοντας έτσι το υπόλοιπο δίκτυο της εν λόγω επαρχίας. |
| | |
| 2. | Υπό-Έργο 2 – Ενίσχυση των υφιστάμενων ΠΣ με κινητό/σταθερό εξοπλισμό, και συγκεκριμένα με κατάλληλης δυναμικότητας τεμαχιστές πράσινων αποβλήτων, με οχήματα φορτωτές με δαγκάνες, με μεταλλικά κοντέινερς τύπου hook και με οχήματα φόρτωσης/μεταφοράς κάδων (skips) για χρήση τους στα υφιστάμενα ΠΣ ή και άλλου εξοπλισμού που ενδεχομένως να διαφανεί ότι απαιτείται για την ομαλή λειτουργία τους. |
| | |
| 3. | Υπό-Έργο 3 – Βελτίωση των οδών πρόσβασης σε συγκεκριμένα ΠΣ του υφιστάμενου δικτύου, οι οποίες δεν είχαν ασφαλτοστρωθεί κατά την κατασκευή τους, καθώς διαφάνηκε ότι η ακαταλληλότητα της οδού πρόσβασης προς τα ΠΣ δρα ως ανασταλτικός παράγοντας για τον πολίτη/χρήστη, ο οποίος επιθυμεί να εναποθέσει τα απόβλητα του σε αυτά. |
| | |
| 4. | Υπό-Έργο 4 – Κατασκευή δικτύου περίπου 30 Γωνιών Ανακύκλωσης (ΓΑ) (μικρά ΠΣ) στην Ορεινή Τροόδους, στο πλαίσιο υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους. |
| | |
| 5. | Υπό-Έργο 5 – Δημιουργία δικτύου Σημείων Συλλογής (ΣΣ) (μικρά ΠΣ) σε περιαστικές περιοχές που δε περιλαμβάνονται στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους. Προκαταρτικά το δίκτυο ΣΣ αφορά τη δημιουργία 3 ΣΣ στις Κοινότητες Αγροκηπιάς, Φαρμακά και Αρεδιού, οι οποίες θα εξυπηρετούν το Σύμπλεγμα Υπηρεσιών Ορεινής της επαρχίας Λευκωσίας, καθώς επίσης και την εξέταση/υλοποίηση πρότασης του Συμβουλίου Εκμετάλλευσης επαρχίας Λεμεσού για δημιουργία 3 ΣΣ στις Κοινότητες Τραχώνι, Αγρίδια και Πάνω Κυβίδες της επαρχίας Λεμεσού. |
| | |
| 6. | Υπό-Έργο 6 – Β΄ Φάση επέκτασης του δικτύου των ΠΣ: Μελέτη, σχεδιασμός και κατασκευή νέων σταθερών ΠΣ, ανά το παγκύπριο (τουλάχιστον 10 νέα ΠΣ: Αγλαντζιά, Λατσιά, Έγκωμη, Δερύνεια, Σωτήρα, Πελένδρι, Πάνω Πλάτρες, Καλό Χωριό Λεμεσού, Σουνί-Ζανατζιά), για συμπλήρωση του δικτύου ΠΣ σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη δικτύου ΠΣ που κατάρτησε το ΥΠ.ΕΣ. (ως η τότε Αναθέτουσα Αρχή). |
| | |
| Το προτεινόμενο Έργο συμβάλει στην υλοποίηση των στόχων της οδηγίας πλαίσιο 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, για την κατάλληλη ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων (μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, υγειονομική ταφή) και για την προστασία του περιβάλλοντος (μείωση της ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων, εκτροπή απορριμμάτων από χώρους υγειονομικής ταφής, μαζική επαναχρησιμοποίηση, ανάκτηση και ανακύκλωση αντικειμένων και υλικών). Επίσης, συμβάλει στους στόχους της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου περί υγειονομική ταφή των αποβλήτων, μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (CO2 και CH4) με τη μείωση των χώρων ανεξέλεγκτης υγειονομικής ταφής αποβλήτων. Περαιτέρω, το Έργο αναμένεται να συμβάλει στη διαμόρφωση νέας προσέγγισης σε σχέση με το τι είναι και τι δεν είναι απόβλητο, στη μείωση απόρριψης χρήσιμων αντικείμενων και υλικών, στην ανάπτυξη νέων προτύπων κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς και στον περιορισμό της ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων στην ύπαιθρο. |
| | |
| Εν κατακλείδι, η πύκνωση του υφιστάμενου δικτύου των ΠΣ αλλά και η ενίσχυση του με κινητό/σταθερό εξοπλισμό, η δημιουργία των πρώτων οργανωμένων ΣΣ και η δημιουργία του δικτύου ΓΑ της Ορεινής Τροόδους κρίνεται αναγκαία, καθώς θα δώσει στους πολίτες περισσότερες επιλογές για δωρεάν εναπόθεση των διάφορων ρευμάτων οικιακών αποβλήτων τους, αφού πλέον ο αριθμός των ΠΣ/ΣΣ/ΓΑ θα αυξηθεί, ώστε να εξυπηρετούνται τόσο οι αστικές όσο και οι περιαστικές και ορεινές περιοχές, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη μείωση του προβλήματος της ανεξέλεγκτης απόρριψης αποβλήτων στην ύπαιθρο. Το δίκτυο των ΠΣ/ΣΣ/ΓΑ αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, το οποίο συμβάλει στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών πολιτικών για τη διαλογή στην πηγή. |
| | |